Paratiroid Hastalıkları

Paratiroid bezi, tiroid bezi üzerinde, yaklaşık mercimek tanesi büyüklüğünde bezdir. Bir kişide dört adet paratiroid bezi mevcuttur. Tiroid ve paratiroid bezi benzer olmakla birlikte yaptıkları işlev açısından tamamen farklıdırlar. Paratiroid bezi parathormon adı verilen hormonu salgılayarak, vücutta kalsiyum ve fosfor dengesini sağlar. Paratiroid hastalıkları, çoğunlukla aşırı parathormon salgısı ile karakterizedir ve çoğunlukla iyi huylu hastalıkları içerir. Paratiroid kanseri ise çok nadir görülen aşırı hormon salgısı ile karakterize ve tedaviye rağmen nükslerle seyreden bir paratiroid hastalığıdır. Normalden daha az hormon salgısı ile karakterize hipoparatiroidi ise çoğunlukla tiroid cerrahisi sonrası bir komplikasyon olarak gelişir ve kalsiyum ile D vitamini içeren ilaçlar ile tedavi edilmektedir.
Aşırı hormon salgısı ile karakterize hiperparatiroidi, paratiroid bezlerinde adenom (primer hiperparatiroidi) adı verilen iyi huylu tümörler nedeniyle gelişebildiği gibi böbrek yetmezlikli hastalarda olduğu gibi D vitamini eksikliğine bağlı (sekonder hiperparatiroidi) olarakta gelişebilir. Bazen bu durum sonrası paratiroid bezinde aşırı hormon salgısı devamlılık kazanır ve böbrek yetmezliği düzelse bile aşırı hormon salgısı devam eder. Bu durma tersiyer hiperparatiroidi adı verilmektedir.
Primer hiperparatiroidide aşırı hormon salgısına bağlı olarak kanda kalsiyum seviyesi yükselir.Buna bağlı olarak kalpte ritm bozuklukları gibi yan etkileri olabileceği gibi böbrek taşlarınında oluşumuna neden olabilir. Aşırı hormon salgısına çoğu zaman bir paratiroid bezinde oluşan adenom neden olmaktadır. Ultrasonografi ve paratiroid sintigrafisi tanı için gereklidir. Ama bazen bu testlerle bile hasta olan bez tam olarak lokalize edilemeyebilir.
Paratiroid adenomlarının tek ve en etkin tedavisi cerrahi olarak o bezin çıkarılmasıdır. Bu işlem tiroid ameliyatlarına benzer şekilde yapılan cilt kesileri ile uygulanmaktadır.Hasta olan bezin yeri tam olarak belirlendiğinde cerrahi öncesi işaretlenerek daha küçük cerrahi işlemlerle tedavi edilebilir. Yeri tam olarak belirlenemeyen adenomlarda ameliyat sırasında tüm bezlerin tek tek gözlenerek değerlendirilmesi gerekebilir.cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Paratiroid hastalıkları tanı ve tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Multidisipliner takım endokrin cerrahisi, endokrinoloji, patoloji, radyoloji ve nükleer tıp uzmanlarından oluşur.Sekonder ve tersiyer hiperparatiroidi tanı ve tedavisinde nefroloji uzmanıda multidisipliner takımda yer alır. Bu takım hem tanı aşamasında hem de tedavi aşamasında her hasta için en uygun tanı ve tedavi yaklaşımlarına karar vermektedir.