Tiroid hücrelerinin aşırı çoğalması sonucu tiroid bezinde oluşan kitlelere (solid) veya içi sıvı dolu kesiciklerden (kistik) oluşan tümörlere tiroid nodülü adı verilmektedir. Guatr aslında normalden büyümüş tiroid bezini tanımlamaktadır fakat tiroid nodülleri varlığında genellikle nodüler guatr olarak isimlendirilmektedir. Tiroid nodüllerine çoğu zaman başka nedenlerle yapılan tetkikler sonucunda tesadüfen tanı konmaktadır. Tiroid nodüllerinin çoğu iyi huylu olsada erken tanı ve tedavi açısından mutlaka iyi-kötü huylu ayrımı yapılmalıdır.

Çoğu zaman hiç bir belirtisi yoktur.

Bazen nodüller yutma güçlüğü, nefes darlığı gibi belirtilere yol açacak kadar büyümüş olabilir.Aşırı hormon salgılayan nodüllerin varlığında, sinirlilik, aşırı terleme, çarpıntı, açıklanamayan kilo kaybı, sıcağa tahammülsüzlük ve ellerde tireme belirtileri olabilir.

Tam olarak oluşum nedeni bilinmemektedir.

Geçmişte iyot eksikliğinin nodül oluşumuna neden olduğu bilinmektedir. Günümüzde iyot içeren sofra tuzlarının kullanımıyla bu neden nerdeyse tamamen ortadan kalkmıştır.Tiroid dokusunda iyi huylu adenomlar , kistik oluşumlar ve tiroid kanserleri, muayene ve görüntüleme yöntemlerinde tiroid nodülü olarak tanımlanır.

Çoğu iyi huylu olasa da iyi-kötü huylu ayrımı için kan testleri, ultrasonografi , sintigrafi ve ince iğne aspirasyon biyopsisi gerekli olabilir.Vakaların çoğunda tiroid bezinde nodül varlığı fizik muayene ile hissedilemez. Başka nedenle çekilen tomografi , boyun ultrasonografisi veya magnetik rezonans tetkiklerinde saptanır.

Tiroid fonksiyon testleri (T4, T3 ve TSH), tiroid bezinin hormon salgılama durumunu değerlendirmek için istenir. Nodüler guatrda çoğu zaman hormon salgısı normal değerlerdedir. Aşırı hormon salgılayan nodüllerde kanser saptanma olasılığı oldukça düşüktür.

Tiroid ultrasonografisi ile nodüllerin varlığı, birden fazla olup olmadığı, kistik olup olmadığı, nodülün boyutları, kanser açısından şüpheli olup olmadığı değerlendirilmektedir. Kistik olmayan, mikrokalsifikasyon içeren, nodül kapsülü düzensiz olan, tiroid dokusu dışına taşma gösteren, bazı ultrasonografilerde değerlendirmenin mümkün olduğu(elastografi) sert nodüller kanser açısından şüphelidir.

Tiroid sintigrafisi, tiroid hormonları(T4 ve T3) yüksek olan hastalarda, aşırı hormon salgısının nodülden mi yoksa tüm tiroid bezinden mi kaynaklandığını gösterir. Aşırı hormon salgılayan nodüllerde kanser riski oldukça azdır.

Yukarıdaki değerlendirilmeler sonucunda kanser açısından şüpheli nodüllere mutlaka ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılmalıdır.

Kanser açısından şüpheli olmayan, aşırı hormon salgılamayan, nefes darlığı ve ses kısıklığı gibi bası belirtilerine yol açmayan nodüller takip edilmelidir.İğne biyopsi sonucu kanser tanısı konan nodüllerde tedavi şüphesiz cerrahidir. Aşırı hormon salgılayan nodül varlığında radyoaktif iyot tedavisi denenebilir. Eğer cerrahi uygulanmasına engel bir durum yoksa ilaçlarla tiroid fonksiyonları normale döndükten sonra cerrahi tedavi etkili bir tedavi yöntemidir.

Aşırı büyük bası belirtileri olan nodüllerde cerrahi tedavi uygulanmalıdır.